Wiadomości

W świecie nastolatka. Jak wspomóc samoregulację nastolatka.

25.01.23

Kategoria: Aktualności

Okres dorastania jest czasem gwałtownych zmian poznawania siebie, kształtowania własnej tożsamości i budowania odrębności. Dużo się dzieje wówczas w mózgu nastolatka, w całym jego ciele i w jego emocjach. Mózg nastolatka przetwarza informacje inaczej niż osoby dorosłej. Kora przedczołowa – ta część mózgu, która odpowiedzialna jest za zarządzanie emocjami, podejmowanie decyzji, racjonalne myślenie i samokontrolę – dopiero dojrzewa, rozbudowuje się, zmienia strukturę. Zanim osiągnie dojrzałość może to potrwać do 23 a nawet 25 roku życia.

Mózg może przetwarzać mnóstwo informacji, ale nie za bardzo jeszcze wie, co z nimi zrobić. Ma kłopot z przechodzeniem od zadania do zadania. Choć dużo potrafi zapamiętać, często się gubi. Potrzebuje koncentracji i wyciszenia, żeby dobrze funkcjonować. Regeneracji potrzebuje także. Jednakże często sen postrzega jako zbędny. Nie ma doświadczenia, by wyciągać wnioski. Ma problem z przewidywaniem konsekwencji swoich decyzji, działań.

Jeszcze posiada przekonanie, że nie płaci się za błędy i że sobie ze wszystkim poradzi nawet z jedynkami i że jest nieśmiertelny a co za tym idzie skłonny do ryzyka. Co jeszcze z emocjami?. Reaguje na wszystko mocniej albo odwrotnie – wcale. Często działa pod wpływem emocji, które pojawiają się nagle i nie wiadomo skąd, są zmienne, intensywne. Często są frustrujące i przytłaczające nie tylko dla nastolatka ale i również dla rodziców. Zanim osiągnie względną stabilność emocjonalną możemy wspomagać naszego nastolatka w budowaniu zdolności zarządzania, kierowania emocjami, w rozwijaniu umiejętności regulacji emocji poprzez:

Twórz środowisko otwarte na emocje. Spraw, aby Twój dom był miejscem, gdzie może mówić, co czuje, bez obawy, że zostanie skrytykowany, zganiony. Istnieją granice dla zachowania, ale nie ma granic dla emocji.
Pracuj nad swoją empatią. Nastolatki potrzebują być wysłuchane. Po prostu bądź i słuchaj.
Twórz rodzinne rytuały. Rytuały pozwalają na rozwijanie poczucia przynależności. Dzięki temu dziecko czuje się bezpiecznie oraz ma więcej przestrzeni na wyrażanie emocji i naukę ich bezpiecznej regulacji.
Modeluj własną regulację. Mów o tym, co czujesz, opowiadaj o swoich strategiach radzenia sobie z intensywnymi emocjami - dzieci uczą się od nas, jak sobie radzić.
Mów o dostępnych strategiach regulacji emocji np. oddychanie, uważność, robienie przerw, ćwiczenia fizyczne, medytacja, rozmowa z kimś bliskim, mówienie do siebie, dodawanie otuchy wszystko będzie dobrze; dasz radę; to jest trudne ale masz zasoby, żeby to dźwignąć.
Pamiętaj, że dziecko musi nauczyć się, co to znaczy być zrelaksowanym, jak zredukować napięcie i poprawić samoregulację. Dlatego zadbaj aby angażowało się w aktywności, które pozwolą mu na pozytywną samoregulację sport, hobby itp.
Rozmawiaj z nastolatkiem, gdy jest spokojny. Gdy nastolatek jest w trakcie intensywnych emocji, nic do niego nie dociera. Bądź uważny i wybieraj odpowiedni czas na rozmowy.
Rozmawiaj z nastolatkiem i zachęcaj do refleksji, do zastanowienia się czy jego reakcja na daną sytuację była adekwatna, czy może wynikała z impulsywnej oceny.
Ucz rozpoznawania sytuacji, wyzwalaczy napięcia, że sytuacje trudne mogą wynikać z przeciążenia emocjonalnego, poznawczego (np. nauka szkolna), z obciążenia społecznego (np. media społecznościowe).
Ucz, że pozytywne emocje też wymagają regulacji a nie tylko negatywne. Jest czas i miejsca, w których nie powinniśmy się śmiać, żartować.
Zwróć uwagę na swoje przekonania. Czy uważasz, że mężczyźni mogą płakać?. A kobiety to histeryczki? Posłuchaj, co i jak mówisz o emocjach i zastanów się czy tego chcesz nauczyć swoje dziecko.
Płacz jest dobry! Nie należy powstrzymywać płaczu. Łzy to nie oznaka słabości, ani porażki. Płacz uwalnia napięcie emocjonalne i może być sygnałem dla innych, że potrzebujemy wsparcia.