Dysleksja na wesoło
Dysleksja to zjawisko kojarzące się nam z długotrwałym, nudnym i uciążliwym ćwiczeniem. Jednak nie zawsze musi tak być. Praca nad deficytami rozwojowymi odpowiadającymi za dysleksję moze być wesoła i przyjemna, odbywająca się nie przy biurku, ale w formie zabawy ruchowej. Najistotniejsze w pracy z dzieckiem, u którego zdiagnozowano fragmentaryczne deficyty rozwojowe, jest to, aby jednocześnie usprawniać wszystkie funkcje biorące udział w procesie nauki czytania i pisania. Oznacza to, że podczas zajęcia, które proponujemy dziecku, muszą wystąpić 4 rodzaje ćwiczeń:
- ćwiczenia usprawniające funkcje słuchowo – językowe,
- ćwiczenia usprawniające funkcje wzrokowe,
- ćwiczenia usprawniające koordynację wzrokowo – ruchową,
- ćwiczenia usprawniające orientację przestrzenną.
Każde zajęcie z dzieckiem rozpoczynamy od ćwiczenia, o którym wiemy, że dziecko poradzi sobie z nim bez większego trudu. Jeżeli dziecko ma zaburzone funkcje słuchowe – zaczynamy od ćwiczenia usprawniającego funkcje wzrokowe, i odwrotnie. Pierwsze zadanie powinno dać dziecku poczucie odniesionego sukcesu i pozytywnie zmotywować do podejmowania kolejnych zadań.
Propozycje ćwiczeń
- 1. Magiczny znak.
Cel: Ustalenie lewostronności w rozpoczynaniu czytania.
Forma: Zajęcia grupowe lub indywidualne dla dzieci, które umieją czytać.
Przebieg: Można podarować dziecku sznureczek, wstążeczkę, bransoletkę, pierścionek koniecznie do noszenia na lewej ręce. Może być kropka, pieczątka lub naklejany tatuaż, aby zaznaczyć lewą rękę. Można w tajemnicy wytłumaczyć dziecku, jaka jest rola sznureczka. Zadaniem niezwykłego znaku jest pomoc w kontrolowaniu przez dziecko, od której strony zaczynamy czytanie. Wystarczy położyć ręce na stoliku, a książkę z tekstem pomiędzy nimi. Od razu wiadomo, od której strony rozpocząć czytanie.
- 2. Prawe oko, lewa stopa.
Cel: Ćwiczenia utrwalające nazwy części ciała.
Forma: Zajęcia grupowe dla dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Potrzebne: małe karteczki samoprzylepne, długopis, kredki, marker, arkusz szarego papieru, nożyczki, sznureczki odpowiadające ilości dzieci biorących udział w zabawie.
Przygotowanie: na karteczkach zapisujemy różne części ciała (np. prawe ucho, lewe ramię, prawy łokieć, prawe kolano, lewa stopa, prawa pięta, prawe udo, nos, brzuch).
Przebieg: Wybieramy chętne dziecko i zachęcamy do położenia się na dużym arkuszu papieru. Inne dziecko z pomocą nauczyciela odrysowuje kredką kontury leżącego dziecka. Odrysowaną sylwetkę warto poprawić markerem. Kontury można wyciąć. Przywiązujemy sznureczki na prawym nadgarstku każdego dziecka. Wszyscy sprawdzają, czy sznureczki są na właściwym ręku – mogą podawać sobie dłonie, jak w geście powitania.
Na przygotowanej już papierowej postaci kładzie się kolejne, wyznaczone dziecko. Zwracamy uwagę dzieci na to, gdzie leżące dziecko ma prawą rękę (gdzie jest sznureczek). Dziecko wstaje, a inna osoba rysuje kredkami sznureczek na prawej dłoni papierowej postaci.
Dzieci dostają od nauczyciela karteczki z napisami nazywającymi części ciała. Jeśli pojawiają się trudności z ich przeczytaniem – nauczyciel czyta treść. Każdy uczeń nakleja swoją karteczkę na właściwym miejscu.
Jeśli dzieci sprawnie czytają, można je poprosić, aby odwróciły się od sylwetki z karteczkami – nauczyciel w tym czasie odkleja jedną karteczkę i przykleja ją w nieprawidłowym miejscu. Potem dzieci odwracają się do papierowego człowieka i próbują odnaleźć karteczkę, która jest w złym miejscu. Dziecko, które pierwsze znajdzie kartkę i przeczyta na głos cześć ciała, odkłada ją we właściwe miejsce.
Jeśli jest taka możliwość można powiesić papierowego człowieka w widocznym miejscu, np. na drzwiach sali.
3. Spotkajmy się w ogródku.
Cel: Ćwiczenia proprioceptywne (czucie głębokie związane z informacją pochodzącą z mięśni, ścięgien i stawów), praca nad napięciem mięśniowym, odczuwaniem swojego ciała, jego siły.
Forma: Zajęcia dla dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych.
Potrzebne: rysunek/zdjęcie ogrodu, kolorowa taśma klejąca lub taśma izolacyjna, nożyczki, małe zabawki: przytulanki, samochodziki, wolna przestrzeń na podłodze bez wykładziny (przestrzeń „poślizgu”).
Przygotowanie: na podłodze kładziemy obrazek prezentujący ogród. Wspólnie z dziećmi „budujemy ogrodzenie” z taśmy klejącej (przyklejamy ją do podłogi wokół obrazka). Potem zabieramy papierowy obrazek zostawiając tylko „ogrodzenie”. Tłumaczymy, ze to jest nasz ogród.
Przebieg: Dzieci siadają wokół w odległości około metra od naklejonego ogrodzenia. Każdy wybiera po jednej lub kilka małych zabawek i układa je na podłodze przed sobą. Na sygnał nauczyciela każde dziecko po kolei popycha swoją zabawkę w taki sposób, aby płynnym ruchem wjechała dokładnie do ogrodu. Ćwiczenie prawdopodobnie pokaże dzieciom, że trudno jest za pierwszym razem tak dostosować siłę ruchu, aby trafić dokładnie do wyznaczonego miejsca. W miarę ćwiczeń coraz łatwiej o wyczucie. Przy kolejnych próbach można zwiększać odległość, zmieniać zabawki.
- 3. Daleko – blisko.
Cel: Ćwiczenia mięśni oczu.
Forma: Zajęcia indywidualne, ewentualnie w małych grupach dla każdej grupy wiekowej.
W świecie smartfonów nasze oczy dużo czasu dostosowują się, dostrajają do patrzenia do bliży. Pamiętajmy o tym, że patrzenie w dal także jest bardzo potrzebne naszym oczom. Coraz trudniej znaleźć dużą pustą przestrzeń, gdzie możemy popatrzyć daleko przed siebie. Wykorzystajmy różne sytuacje w pracy z dzieckiem, aby skupiać wzrok na odległości kilkunastu, kilkudziesięciu metrów. Kiedy patrzymy daleko za okno na panią w czerwonej czapce, na chłopca z plecakiem czy pana z pieskiem, soczewka oka dostosowuje swój kształt do ostrego widzenia. Kiedy przerzucamy spojrzenie na przedmiot blisko soczewka potrzebuje czasu na dopasowanie kształtu i ponowne złapanie ostrości. Oko pracuje. To bardzo cenne ćwiczenie dla oka.
Potrzebne: dostęp do okna z widokiem na otwartą przestrzeń, kawałeczek kartki lub mała kulka z plasteliny.
Przebieg: Można przykleić małą papierową kropeczkę (ewentualnie z kawałeczka plasteliny) na oknie i zaproponować dziecku, aby skupiło na niej wzrok. Następnie prosimy dziecko, aby spoglądając za okno, znalazło np. pana z pieskiem. Potem znów spogląda na kropkę na oknie (patrzenie blisko) i po raz kolejny na panią z dzieckiem (patrzenie daleko).
5. Skoczek.
Cel: Utrwalanie nazw części ciała.
Forma zajęć: indywidualne/w parze – zajęcia dla dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych.
Potrzebna jest mała maskotka o imieniu Skoczek.
Przebieg: Przedstawiamy dziecku maskotkę. Nazywa się Skoczek, ponieważ lubi skakać po ludziach, po całym ich ciele. Należy szybko powiedzieć, gdzie skoczył Skoczek (nazwać część ciała), aby maskotka mogła skakać dalej.
Maskotka w rękach nauczyciela skacze na głowę, na ucho (prawe, lewe), na szyję, kark, policzek (prawy, lewy), na udo, łydkę, kolano, stopę, itd. Zadaniem dziecka jest nazywanie części ciała.
Możliwości: można zaprosić do zabawy kolejne dziecko, które będzie poruszało Skoczkiem. Zabawa może odbywać się w parach w małej grupie dzieci, monitorowana przez osobę prowadzącą zajęcia.
6. GPS.
Cel: Ćwiczenie umiejętności rozpoznawania stronności przez dzieci (prawo, lewo, góra, dół).
Forma zajęć: grupowe, praca w parach dla dzieci w wieku 6–10 lat.
Potrzebne: Schematyczna mapa miasteczka.
Przygotowanie: Rysujemy mapę miasteczka (wspólnie z dziećmi wymyślamy jego nazwę), zaznaczamy ulicę główną z ulicami bocznymi, można dorysować domy. Zaznaczamy centrum miasta, punkt charakterystyczny.
Przebieg: Wybieramy jedno dziecko, przewodnika, któremu w tajemnicy pokazujemy, gdzie należy dojść. Inne dziecko wyrusza na wycieczkę. Wycieczkowicz podąża palcem wedle wskazówek przewodnika – w prawo, w lewo, w górę, w dół. Kiedy dojdzie do celu, wpisuje pod miejscem docelowym swoje imię. Potem następuje zamiana ról, tak, aby każdy mógł być przewodnikiem i wycieczkowiczem.
7. Gdzie łokieć, gdzie kolano. (załącznik-zdjęcie)
Cel: Utrwalanie części ciała i rozpoznawania stronności przez dzieci, ćwiczenie ruchów naprzemiennych, utrwalanie nazw kolorów.
Forma zajęć: grupowe dla dzieci w wieku 6–10 lat.
Potrzebne: kolorowe kartki z bloku A4 (4 kartki w 6 różnych kolorach, np.4 czerwone, 4 zielone, 4 żółte, 4 białe, 4 niebieskie, 4 różowe), karteczki z opisanymi częściami ciała, kostka z kolorowymi ściankami (w kolorach kartek).
Przygotowanie: Przygotowujemy kostkę, tak, aby każda ścianka miała inny kolor (w kolorach naszych kartek z bloku) – można obkleić papierem kolorowym zwykłą kostkę do gry, albo inną dowolną, jaką dysponujemy. Kolorowa kostka może się przydać do innych ciekawych zabaw.
Wycinamy kartki z nazwami części ciała w ilości minimum dwa komplety na jedno dziecko biorące udział w zabawie (tak, aby części ciała powtarzały się na kartkach) . jeśli w zabawie bierze udział troje dzieci, to potrzebujemy co najmniej 6 kompletów kartek z nazwami części ciała. Rozkładamy (najlepiej wspólnie z dziećmi) kolorowe kartki (6 kartek na 4 kartki) na podłodze w formie dużego prostokąta, tak aby stykały się ze sobą na podłodze.
Przebieg: Dzieci po kolei losują kartkę, czytają głośno wylosowaną część ciała (jeśli technika czytania wymaga wsparcia, możemy pomóc dziecku lub wyznaczyć pomocnika). W dalszej części gry kartkę można pokazać palcem lub inną częścią ciała. Po przeczytaniu części ciała gracze rzucają kostką z kolorami. Jeśli pozycja dziecka w grze nie sprzyja rzucaniu kostką, może wyznaczyć pomocnika. Jeśli np. Zuzia wylosuje „lewy łokieć” i wyrzuci na kostce kolor niebieski to dotyka łokcia, mówi „LEWY ŁOKIEĆ NA NIEBIESKI” układa swój lewy łokieć na niebieskiej kartce. Kolejna osoba losuje swoją część ciała i kolor i dołącza do gry. Kiedy Zuzia ma kolejny ruch i np. wylosuje powtórnie lewy łokieć i kolor czerwony, przekłada łokieć na czerwoną kartkę.Jeśli przy kolejnym rzucie Zuzia wylosuje lewą dłoń i różowy kolor – pokazuje ją i nazywa, po czym kładzie dłoń na różowym prostokącie.
Ważne, aby w grze brało udział kilkoro dzieci.
Pamiętaj!!!
Pracuj z dzieckiem systematycznie, krótko, ale codziennie, ponieważ potrzebuje ono intensywnej stymulacji. Dostarczaj mu codziennie bodźców, które usprawniają jego funkcje zaburzone oraz wpływają na maksymalne usprawnienie funkcji, które nie są zaburzone. Jest to jedyna droga, aby Twoje dziecko nie zaznało niepowodzeń szkolnych.
Opracowała: psycholog, logopeda mgr Maria Malicka
Wyświetlono: 558
