Jak zaplanować swoją karierę zawodową ?
Jak zaplanować swoją karierę zawodową ?
Drogi uczniu, już niebawem zakończysz swój kolejny etap edukacji i będziesz musiał podjąć jedną z bardzo ważnych decyzji życiowych, jakim jest wybór zawodu.
Twoja przyszłość zawodowa oraz efektywność decyzji edukacyjnych i zawodowych zaczyna się od CIEBIE. Oznacza to, że najistotniejsze jest, abyś zrozumiał, kim jesteś, jaki jest twój indywidualny profil zainteresowań zawodowych oraz jak możesz wykorzystać swoje mocne strony osobowości, aby podjąć jak najlepsze decyzje edukacyjne i zawodowe.
W planowaniu kariery zawodowej ważne są cztery kroki, które powinieneś wziąć pod uwagę:
KROK 1. – Odkryj siebie
KROK 2. – Poznaj świat pracy
KROK 3. – Zaplanuj i określ cele
KROK 4. – Podejmij działania.
KROK 1. Odkryj siebie
Realizacja marzeń i planów wymaga przez Ciebie odkrycia i umiejętnego korzystania ze swojego potencjału, a więc zrozumienia siebie, tego, jak inni mogą Ciebie postrzegać i oceniać, rozpoznania własnych mocnych i słabych stron.
Niezbędną czynnością przy planowaniu swojej edukacji oraz kariery zawodowej jest rozpoznawanie własnych cech i umiejętności. Ogromny wpływ na nasze życie ma to, co myślimy o sobie, jak się zachowujemy, jaki mamy stosunek do siebie i do innych ludzi. Dokonanie samooceny wzbogaca wiedzę o sobie, dlatego też spróbuj odpowiedzieć sobie na poniższe pytania:
• Jakie są twoje charakterystyczne cechy?
• Co lubisz robić?
• Jakich umiejętności ci brakuje?
• Co umiesz robić dobrze?
• Co wychodzi ci gorzej?
• Za co chwalą cię inni?
• Czego powinieneś/powinnaś unikać?
• Jakie słabe strony spostrzegają u ciebie inni ludzie?
• Czy chciałbyś/chciałabyś robić coś lepiej?
Określ swoje zainteresowania i uzdolnienia. Pomogą ci w tym takie pytania: Co najlepiej lubię robić? Co mi najlepiej wychodzi?
Istnieje wiele typologii zainteresowań. Najpopularniejsza, opisana przez Hollanda, wyróżnia 6 grup zainteresowań zawodowych:
1. Techniczne (typowe dla realistycznego typu osobowości)
naprawy, majsterkowanie, budowanie, instalowanie, montaż.
2. Naukowe (typowe dla badawczego typu osobowości)
obserwowanie, analizowanie, rozwiązywanie problemów, wykonywanie eksperymentów i doświadczeń, poszukiwanie informacji.
3. Urzędnicze (typowe dla konwencjonalnego typu osobowości)
opracowywanie danych, wykonywanie zestawień, sporządzanie dokumentów, przygotowywanie opracowań.
4. Artystyczne (typowe dla artystycznego typu osobowości)
taniec, aktorstwo, gra na instrumencie, fotografia, występowanie przed ludźmi.
5. Społeczne (typowe dla społecznego typu osobowości)
psychologia, kontakty z ludźmi, przekazywanie i wyjaśnianie, wspieranie, udzielanie pomocy, uczenie, wpływanie na innych.
6. Przedsiębiorcze (typowe dla przedsiębiorczego typu osobowości)
polityka, praca z innymi ludźmi, przewodzenie, organizowanie spotkań, realizacja projektów.
Oprócz zainteresowań istotną rolę odgrywają uzdolnienia. Różne zawody wymagają różnych uzdolnień. Uzdolnienia wpływają na osiąganie przez różne osoby różnych efektów i rezultatów działań przy podobnym poziomie motywacji oraz przygotowania w porównywalnych sytuacjach zewnętrznych. Uzdolnienia są podstawą zainteresowań. Posiadanie uzdolnień ułatwia pracę.
Aby prawidłowo poprowadzić ścieżkę swojej kariery, należy także szczegółowo określić swoje mocne i słabe strony. Najlepiej zrobić to samodzielnie, ale można poprosić o konsultację osoby trzecie, najlepiej kogoś bliskiego.
Pomogą Ci w tym tego typu pytania:
- jakie są zalety twojej osobowości i charakteru?
- jakie mocne strony możesz wykorzystać w przyszłym zawodzie?
- jakie są wady twojej osobowości i charakteru?
- jakich zawodów powinieneś unikać?
Podczas planowania kariery warto wziąć pod uwagę także oczekiwania ze strony rodziny, preferencje najbliższych i ich możliwości.
Tak naprawdę sami odpowiadamy za to, jak przebiega nasza kariera zawodowa, a więc aby ją dobrze zaplanować, należy przede wszystkim poznać samego siebie. Znać swoje możliwości, ograniczenia i preferencje zawodowe.
Jeśli przykładowo nie przepadamy za pracą w grupie lub obecność innych powoduje dyskomfort - warto rozważyć pracę z domu lub założenie własnej działalności.
Jeśli natomiast lubimy kontakt z ludźmi, nie powinniśmy planować swojej kariery w miejscu, w którym będzie on ograniczony.
KROK 2. Poznaj świat pracy
Nie można także pomijać analizy rynku pracy. Warto stwierdzić, czego jest nadmiar, a na co jest zapotrzebowanie. Najlepszym rozwiązaniem jest znalezienie jakiejś niszy lub zaplanowanie kariery w dziedzinie, która jeszcze nie jest dość rozwinięta, ale na którą jest ogromne zapotrzebowanie.
Rynek pracy najlepiej określić za pomocą tzw. analizy SWOT. Jest to sprecyzowanie silnych i mocnych stron danej pracy, jej szans i zagrożeń.
Taką samą analizę można przeprowadzić także na sobie samym.
Równie ważną kwestią w planowaniu swojej kariery zawodowej są zarobki.
Dla przykładu życie w dużym mieście kosztuje więcej od funkcjonowania na prowincji. Drogi samochód wymaga droższego ubezpieczenia i większej ilości paliwa. Wyżywienie dużej rodziny jest droższe, niż codzienne życie singla. Z pewnością masz swoje ambicje, pasje i potrzeby. Dlatego planując swoją karierę kalkuluj, licz. Pensja może mieć diametralnie różną wartość w zależności od tego, gdzie się mieszka, jaki styl życia się preferuje, czy posiada się wsparcie rodziny. Rozważając swoje dalsze plany życiowe trzeba zastanowić się nad stroną materialną. Inaczej łatwo popełnić błąd, który odbije się już w niedalekiej przyszłości problemami finansowymi i wszelkimi tego konsekwencjami.
KROK 3. Zaplanuj i określ cele
Jeżeli dokładnie poznałeś/łaś swoje możliwości, zdobyłeś/łaś informację na temat interesujących cię zawodów i znasz drogę kształcenia dla tego zawodu, to czas podjąć decyzję.
Przed podjęciem decyzji o wyborze zawodu/zawodów możesz skorzystać z pomocy i uzyskaj opinię:
- rodziców,
- doradcy zawodowego (warto wykonać profesjonalny test, który określi twoje zainteresowania, typ osobowości i możliwości intelektualne),
- poradni psychologiczno-pedagogicznej,
- informatorów i opracowań,
- urzędów pracy.
Etapy podejmowania decyzji są następujące:
1. Co chcę?
2. Jakie są moje zasoby (zdolności, zdrowie itd.)?
3. Jakie mam możliwości/warianty wyboru?
4. Wybór wariantu najkorzystniejszego.
5. Jak osiągnę wymarzone cele?
Zastanów się, co chcesz w pracy osiągnąć, do czego dążyć.
Jeśli już masz zaplanowaną ścieżkę własnej kariery, warto zacząć inwestować w jej prawidłowy przebieg. Zawierają się tutaj wszystkie kursy, szkolenia i wyjazdy - wszystko, co może pomóc doskonalić umiejętności w danej dziedzinie.
Określ swój cel główny i cele pośrednie.
Wyznacz czas realizacji poszczególnych celów pośrednich.
Określ, co będziesz robił, aby osiągnąć poszczególne
cele (np. rozwiązywanie zadań z matematyki, poszerzanie wiedzy z WOS-u, zdobycie umiejętności w zakresie technik szybkiego czytania itd.).
KROK 4. Zacznij działać – dokonaj podsumowania i odpowiedz na pytania:
- Czego dowiedziałeś/łaś się o sobie?
- W jaki sposób wykorzystasz zdobytą wiedzę, aby skutecznie realizować swoje marzenia edukacyjne i zawodowe?
- Jaki jest twój cel w najbliższej przyszłości?
- Jakie działania musisz podjąć, aby osiągnąć ten cel?
- Kto może pomóc Ci osiągnąć cel?
- Jakie przeszkody mogą się pojawić na twojej drodze?
POWODZENIA !!!
Bibliografia:
- Bolles R.N., Jakiego koloru jest twój spadochron? Praktyczny podręcznik poszukujących i zmieniających pracę, Wydawnictwo Studio EMKA, Warszawa 2011.
- Paszkowska-Rogacz A., Młodzieżowy Kwestionariusz Zainteresowań Zawodowych MŁOKOZZ, Fundacja Realizacji Programów Społecznych, Warszawa 2011.
- https://portal.abczdrowie.pl/planowanie-kariery/2
- https://www.zst-tarnow.pl/wp-content/uploads/2016/06/ABC-Ucznia.pdf
Opracowała: Katarzyna Kulik – pedagog/doradca zawodowy
Wyświetlono: 285
