Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna w Hrubieszowie

23 stycznia Dzień Pisma Ręcznego

W dobie zdalnego nauczania, e-maili, sms – ów, rozmów na czacie, coraz rzadziej wykorzystujemy do komunikacji pismo ręczne, ale nadal odgrywa ono ważna rolę w uczeniu się i jest podstawą oceniania w nauczaniu. W Dzień Pisma Ręcznego - Writing Instrument Manufactures Association chcemy przypomnieć, że jako datę tego święta wybrało 23 stycznia ponieważ w tym dniu urodził się John Hancock – jeden z sygnatariuszy Deklaracji Niepodległości Stanów Zjednoczonych, znany z charakterystycznego podpisu. Hancock na tym dokumencie złożył duży, rzucający się w oczy podpis. Z pewnością ten polityk nie był dysgrafikiem. Tego dnia w poradni przypominaliśmy jak ważne jest piękne pisanie. W trakcie zajęć terapii logopedycznej, pedagogicznej, terapii ręki odbywały się ćwiczenia doskonalące pismo ręczne. Poniżej znajdziecie Państwo fotorelację z obchodów tego dnia w naszej placówce.

W naszej poradni diagnozujemy trudności w pisaniu – dysgrafię i prowadzimy działania naprawcze. Dysgrafia najkrócej to trudność w opanowaniu pożądanego poziomu graficznego pisma. Przyczyny dysgrafii  są różnorodne. Dysgrafia może być spowodowana niepełnowartościowym układem nerwowym, nieprawidłowym funkcjonowaniem narządu słuchu, zmysłu równowagi, wzroku, nieprawidłowym napięciem mięśniowym, nieprawidłowym chwytem przyboru piszącego. Ważną rolę w pisaniu odgrywają  umiejętności w zakresie motoryki dużej i małej - umiejętność posługiwania się palcami i dłońmi. W naszej poradni w terapii dysgrafii wykorzystujemy nie tylko papier i przybory piśmienne, ale też stosujemy terapię ręki. Stosujemy specjalistyczne ćwiczenia, które służą rozwijaniu funkcji dużej i małej motoryki,  które służą integrowaniu funkcji poznawczych  np. Metoda Dobrego Startu.

Dysgrafia przejawia się trudnością w zapisie liter, wyrazów, tekstów. Pismo ucznia z dysgrafią jest nieestetyczne, często nieczytelne. Zdarza się jednak, że dysgrafia towarzyszy innym specyficznym trudnościom w nauce pisania i czytania jak dysleksja i dysortografia. Dysgrafia może przejawiać  się u dzieci, uczniów  w następujący sposób:

• nie lubi malować lub rysować, szybko męczy się przy pisaniu znaków litero podobnych liter, wyrazów, tekstów,
• występują trudności w nauce pisania liter, połączeń literowych, pisaniu i przepisywaniu wyrazów, tekstów zdań,
• towarzyszą  trudności w rysowaniu np. kształtów podobnych do figur geometrycznych,
• niekształtne znaki litero podobne o różnej proporcji, litery o różnej wielkości, które nie mieszczą się w liniach,
• trudności w opanowaniu nawykowego kreślenia litery ,
• nieumiejętne odtwarzanie liter, zwłaszcza o podobnym kształcie,
• brak, pomijanie istotnych znaków graficznych,
• wolne tempo kreślenia, pisania liter, wyrazów, tekstów,
• występuje w tekście znaczna ilość błędów różnego rodzaju,
• drżące pismo, tekst pozbawiony znaków diakrytycznych, interpunkcyjnych,
• zaginanie kartek w trakcie pisania,
• trudności z organizacją przestrzeni do pracy na ławce, biurku.

Wcześnie postawiona diagnoza oraz rozpoczęcie ćwiczeń w większości przypadków pozwalają dziecku, uczniowi na opanowanie umiejętności wyraźnego pisania. Zajęcia powadzone z dziećmi, uczniami o słabej sprawności manualnej mają na celu poprawienie tej sprawności, by dziecko, uczeń mogło dostatecznie radzić sobie w czynnościach wymagających wykonywania drobnych, precyzyjnych ruchów ręki. Chodzi o to, by dziecko, uczeń mogło pisać dostatecznie szybko i czytelnie. Poprawienie sprawności manualnej jest możliwe poprzez wykonywanie różnorodnych „zajęć ręcznych - manualnych”.

Zajęcia prowadzone w okresie poprzedzającym naukę mogą wpłynąć znacząco na poprawę sprawności dziecka i zapewnienie mu lepszego startu w szkole. Manipulacja przedmiotami jest bardzo ważna w procesie uzyskania sprawności rąk i precyzji ich działania. Pozwala na wykonywanie drobnych ruchów palców, dzięki którym dziecko trzyma przedmioty i je poznaje. Poprzez sprawne manipulowanie wykonuje czynności każdego dnia np. ubieranie się nabiera również umiejętności szkolnych np. wycinanie, struganie, pisanie.

Następujące ćwiczenia wykonywane w okresie przedszkolnym pozwolą na uzyskanie ruchomości palców, które zwiększą umiejętności grafomotoryczne w okresie wczesnoszkolnym i późniejszym:

• zbieranie np. monet, guzików, spinaczy i ukrycie ich w dłoni,
• przełożenie drobnych elementów z wnętrza dłoni np. koralików do opuszków palców i wrzucenie do małych otworów,
• przesuwanie ruchem tzw. gąsienicy ołówka w palcach od jego nasady w kierunku zastruganego końca,
• przesuwanie koralika po nici,
• zapinanie i rozpinanie różnej wielkości guzików,
• przekręcanie klucza w zamku itp,
• kręcenie bączka, nakręcanie zabawki,
• wykręcanie śrubek,
• odkręcanie małych słoików,
• wkładanie grzybków w grze planszowej,
• zbieranie drobnych przedmiotów za pomocą szczypiec,
• tworzenie wzorców za pomocą dziurkacza,
• składanie papieru np. origami,
• cięcie w po różnego rodzaju liniach różnych artykułów papierniczych o różnej grubości

Uzyskanie precyzji i szybkości, dokładności w trakcie chwytania czy manipulowania przedmiotami należy doskonalić poprzez przytoczone zabawy i codzienne zajęcia domowe. Ważne jest aby rodzice angażowali swoje dzieci w drobne zajęcia domowe jak np. zamiatanie, mycie, wycieranie, pomoc w przygotowaniu posiłków itp.

Wykonywanie poniższych czynności wpłynie na lepszą precyzję, siłę i koordynację rąk:

• zabawy z papierem np. gniecenie, rozdzieranie,
• zabawy z gumkami recepturkami np. łączenie, naciągani, rozciąganie,
• zabawy z użyciem pchełek, kapsli, guzików,
• zabawy paluszkowe,
• zabawy z zakraplaczem,
• nawlekanie elementów na sznurki np. korali, makaronów itp.,
• strzelanie palcem wskazującym i kciukiem,
• aktywności z użyciem przeplatanek,
• zabawy zręcznościowe np. bierki, karty typu Piotruś.

Podczas terapii duże znaczenie przywiązujemy do ćwiczeń graficznych przygotowujących do pisania. Wyrabiamy nastawienie na pisanie ciągłym płynnym ruchem liter, co znacznie ułatwia opanowanie poprawnego pisania. Wykonujemy postępujące ruchy ręki od strony lewej do prawej. Należy zwracać uwagę aby układ ręki i chwytu przyboru piszącego był prawidłowy.

Poniżej przedstawiamy kilka przykładów ćwiczeń które można wykorzystać do uzyskania prawidłowego chwytu bądź korekcji nieprawidłowego:

• nawijanie włóczki na kłębek,
• zabawy pacynkami palcowymi,
• rysowanie labiryntów, obrysowywanie szablonów,
• kopiowanie rysunku,
• pogrubianie, wypełnianie konturów linią,
• dokończenie zaczętego wzoru, dokończenie wzoru rysunku,
• łączenie linii przerywanych,
• obrysowywanie palcem kształtów liter o różnej fakturze,
• wylepianie z użyciem  plasteliny, ciastoliny kształtów liter,
• smarowanie klejem kształtu liter i wypełnianie ich materiałami sypkimi np. kasza manna, ryż,
• rysowanie liter na tackach z materiałami sypkimi,
• formowanie liter ze sznurka, drutu.

Zajęcia poprawiające sprawność rąk powinny być prowadzone równolegle z zajęciami usprawniającymi sprawność ruchową i orientację przestrzenną, jak również z ćwiczeniami usprawniającymi funkcje  wzrokowe i słuchowe (analiza i synteza wzrokowo i słuchowa) oraz ćwiczeniami usprawniającymi czytanie.

Zajęcia manualne odgrywają ważną rolę zajęć relaksacyjnych, uspokajających i ćwiczących koncentrację uwagi.

Opracowała: Ewa Wasiak – terapeuta ręki, neurologopeda, pedagog

Źródła:

- K. Piotrowska – Madej, A. Żychowicz – Smart Hand Model – diagnoza i terapia ręki u dzieci.

- PTD – Jestem rodzicem dziecka z dysleksją

- K. Grabałowska, J. Jastrząb, J. Mickiewicz, M. Wojak – Ćwiczenia w czytaniu i pisaniu.

- T. Gąsowska, Z. Pietrzak- Stępowska – Praca wyrównawcza z dziećmi mającymi trudności w czytaniu i pisaniu.

Fotorelacja przedstawia przykładowe ćwiczenia, które przeprowadziły  z  podopiecznymi   w pracy terapeutycznej  na terenie poradni: Małgorzata Barańska, Elżbieta Gronkiewicz, Ewa Wasiak, Ilona Puszek.

Zajęcia prowadzimy z zachowaniem Procedury funkcjonowania Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej w Hrubieszowie w stanie epidemii COVID - 19.