Wakacje to czas radości i zabawy, a także zasłużonego wypoczynku dzieci i młodzieży oraz całych rodzin. Lipiec i sierpień to miesiące licznych wyjazdów, wypoczynku na łonie natury, w górach i nad wodą. Bez względu na to, gdzie i z kim planujemy spędzić ten wakacyjny okres, zadbajmy o bezpieczeństwo swoje i naszych bliskich. Szczególną troską otoczmy w tym czasie nasze dzieci i młodzież, która, mając dużo wolnego czasu, a także różne pokusy, jest narażona na liczne niebezpieczeństwa;

·         rozmawiajmy z dziećmi o zasadach bezpiecznego zachowania, dostosowując przekaz do charakteru miejsca, gdzie będzie spędzać wakacje (las, woda, góry, miejsce zamieszkania). Uczulmy na zagrożenia płynące z kontaktu z obcą osobą, sięgania po substancje psychoaktywne, czy zawierania nowych znajomości w sieci;

·         zwracajmy szczególną uwagę na czas i sposób korzystania z urządzeń elektronicznych przez naszych milusińskich, rozmawiajmy z dziećmi o cyberzagrożeniach, w tym bezwzględnej zasadzie niepodawania w sieci swoich danych osobowych, adresu zamieszkania, numeru telefonu.

Bezpieczeństwo podczas rolniczych prac polowych

·     podczas trwania prac rolniczych w polu, dbajmy o to, by dzieci bawiły się w odpowiedniej odległości od niebezpiecznych sprzętów i narzędzi.

·     nie pozwalajmy młodzieży na wykonywanie niebezpiecznych prac polowych, czy w ogrodzie, zwłaszcza z użyciem ciężkich maszyn rolniczych.

10 zasad bezpiecznych wakacji

Warto przestrzegać kilku podstawowych zasad bezpieczeństwa, żeby wakacje były w pełni udane. Na wakacjach, podobnie jak na co dzień, zachowujcie umiar i rozsądek we wszystkim, co robicie. To nadrzędna zasada bezpieczeństwa. Przedstawione niżej zasady wskazują, jak zachowywać się w konkretnych sytuacjach.

1. Chrońcie się przed słońcem

Przebywając na słońcu, narażasz się na szkodliwe promieniowanie UV. Przyczynia się ono np. do nowotworów skóry albo udaru. Dlatego zachowuj ostrożność nie tylko na plaży, ale też podczas pieszych wędrówek czy na placu zabaw. Używaj kremu z filtrem UV – 50+. Wkładaj na głowę czapkę zakrywającą uszy i kark. Chroń oczy okularami z filtrem UV. Zakładaj koszulki z rękawem, zakrywające ramiona. Unikaj aktywności na słońcu między godziną 10:00 a 14:00.

2. Nawadniajcie się

Dorosły człowiek powinien wypijać od 1,5 do 2 litrów płynów w ciągu dnia, a podczas upałów nawet do 3,5 litra. Na wycieczki lub plażę obowiązkowo zabierajcie ze sobą wodę mineralną, żeby uniknąć odwodnienia.

3. Uważajcie nad wodą

Kąpcie się tylko w miejscach oznaczonych, pod nadzorem ratowników. Przestrzegajcie regulaminu kąpieliska, na którym wypoczywacie. Zorientujcie się, gdzie jest stanowisko ratownika oraz punkt pierwszej pomocy. Nigdy nie pływajcie po alkoholu lub narkotykach. Nie pływajcie na czczo lub bezpośrednio po posiłku. Nie skaczcie, ani nie nurkujcie w niezbadanych wodach. Na łódce czy kajaku zawsze miejcie na sobie zapiętą kamizelkę ratunkową. Jeśli masz pod opieką jakieś osoby, np. dziecko, czujnie je obserwujcie.

4. Przygotujcie się do wędrówek

Na wędrówkę zabierz prowiant, wodę, latarkę, telefon i ciepłą oraz przeciwdeszczową odzież – pogoda lubi się zmieniać, zwłaszcza w górach. Zaopatrzcie się w elementy odblaskowe, żeby po zmierzchu dobrze widzieli  Was kierowcy. Poruszajcie się oznakowanymi ścieżkami, a w górach – po wyznaczonych szlakach. Przed wyjściem poinformujcie kogoś, jaką trasą pójdziesz. Jeśli wybieracie się na wycieczkę rowerową – załóż kask. Klapki przydatne będą na plaży, chroniąc stopy przed zranieniem ostrymi kawałkami szkła. Na wycieczkę do lasu załóżcie wysokie, wygodne buty, żeby zabezpieczyć się przed ukąszeniem.

5. Na terenach zielonych chrońcie się przed kleszczami i owadami

Kleszcze mogą przenosić groźną chorobę – boreliozę. Dlatego na spacery po łąkach, w parku lub lesie zakładajcie spodnie z długimi nogawkami i koszulki z długim rękawem oraz używajcie środków odstraszających. Po każdej wycieczce dokładnie się obejrzyjcie i sprawdźcie, czy nie masz kleszcza. Odpowiedni strój przydadzą się także, gdy napotkacie owady: gzy, meszki lub komary. Gniazda szerszeni i os omijajcie z daleka.

6. Zwracajcie uwagę na to, co jecie

Latem żywność łatwo się psuje – z powodu wyższej temperatury,  nieprawidłowego przechowywania czy jedzenia w przygodnych miejscach. Spożycie zepsutej żywności najczęściej prowadzi do zatruć. Dlatego przechowujcie produkty spożywcze w odpowiednich warunkach i niskiej temperaturze, myjcie owoce i warzywa przed jedzeniem, przestrzegajcie terminów przydatności produktów do spożycia. Pamiętajcie także o myciu rąk oraz przygotowaniu żywności do spożycia zgodnie z informacjami na etykiecie. Nie kupujcie produktów niewiadomego pochodzenia.

7. Zabierzcie na wyjazd apteczkę pierwszej pomocy

Warto zaopatrzyć się w materiały oraz środki pierwszej pomocy. Przydadzą się one w nagłych przypadkach zachorowania lub urazu, które mogą wystąpić w trakcie podróży. Jeśli przyjmujesz na stałe leki, nie zapomnijcie zabrać ich ze sobą.

8. Nauczcie się podstaw ratowania życia lub przypomnijcie je sobie

Szybka i prawidłowa reakcja może uratować czyjeś życie. Dlatego warto umieć resuscytację krążeniowo-oddechową. Wiedzieć, jak i kiedy ułożyć ciało w bezpiecznej pozycji. Co zrobić w przypadku omdlenia, krwotoku, zatrucia, oparzenia, porażenia prądem, zachłyśnięcia, skaleczenia czy zwichnięcia lub złamania kończyny.

9. Pamiętajcie o numerach alarmowych

W sytuacji zagrożenia Twoja pamięć może Cię zawieść. Dlatego zapisz numer alarmowy 112 w telefonie albo na kartce, którą cały czas będziesz przy sobie nosić. Gdy ktoś znajdzie się w niebezpieczeństwie, zadzwońcie po pomoc. Poinformujcie dyspozytora, w jakim stanie jest osoba poszkodowana i gdzie się znajduje.

10. Za granicę zabierz ze sobą kartę EKUZ

Jeśli planujecie urlop w Europie i jeszcze nie macie Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), złóżcie wniosek o nią. Dzięki EKUZ w razie nagłej choroby będziecie mogli skorzystać z leczenia.

Bezpieczeństwo nad wodą

Utonięcia mogą zdarzyć się wszędzie, gdzie jest woda: w basenie, rzece, stawie, jeziorze, morzu czy wannie. Spędzając czas w takim miejscu, musicie myśleć o bezpieczeństwie, bo łatwo jest przecenić swoje możliwości

Piękna słoneczna pogoda i wysoka temperatura sprawiają, że właśnie nad wodą wypoczywamy najchętniej. Jednak jezioro czy przydomowy basen to nie tylko relaks i odpoczynek, ale także zagrożenia. Pamiętajcie o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa.

Zasady bezpiecznego wypoczynku nad wodą

• Do kąpieli wybieraj zawsze miejsca bezpieczne, strzeżone przez ratownika.
• Do wody wchodź powoli, aby przez nagłą różnicę temperatur nie wywołać skurczu serca.
• Nie wchodź do wody, gdy odczuwasz zmęczenie czy głód lub po spożyciu alkoholu.
• Nie skacz do wody, gdy nie znasz jej głębokości i nie wiesz, co się w niej znajduje.
• Nie lekceważ tablic informacyjnych o stanie wody i kąpieliska.

Inne ważne  informacje do rozważenia:

• Pływaj wzdłuż plaży, a nie w głąb wody.
• Nie pływaj pod pomostami i skoczniami.
• Nie wpychaj nikogo do wody na siłę, nie trzymaj nikogo pod wodą.
• Nie pływaj w czasie burzy, mgły, gdy wieje porywisty wiatr.
• Nie wypływaj materacem daleko od brzegu.
• Nie pływaj w miejscach, gdzie jest dużo wodorostów lub występują zawirowania i zimne prądy.
• Nie pływaj po zapadnięciu zmroku oraz w nocy.
• Zadbaj o czyste kąpielisko – nie wrzucaj do wody żadnych śmieci, butelek, papierków, opakowań.

Opieka nad  dzieckiem nad wodą

• Pomóż dziecku czuć się bezpiecznie w wodzie. Jednym ze sposobów jest zabawa w wodzie już od pierwszych lat życia.
• Dzieci poniżej trzeciego roku życia nie mają w pełni rozwiniętej równowagi. Łatwo upadają i ciężko im wstać, przez co szybko mogą znaleźć się z nosem i ustami pod wodą. Nawet niski poziom wody może oznaczać ryzyko utonięcia. Pilnuj, by dziecko nie potknęło się podczas kąpieli w wannie.
• Spuścić wodę z małego basenu malucha, gdy nie jest używany.
• Od 4-5 roku życia zapewnij dziecku lekcje pływania.
• Przed wejściem do wody zabezpiecz dziecko w specjalne rękawki lub kamizelkę.
• Nadzoruj dziecko w wodzie (nie spuszczaj go z oka), nawet wtedy, gdy umie pływać. Jedno zachłyśnięcie może się skończyć utonięciem.
• Pozwól dziecku nosić kamizelkę ratunkową lub rękawki podczas zabawy w pobliżu wody i na pomostach.
• Podczas pływania kajakiem, łódką czy żaglówką, pamiętaj o założeniu dziecku kamizelki ratunkowej z kołnierzem, która musi być dopasowana do jego wagi i wzrostu oraz koniecznie zapięta.
• Obecność ratowników nie zwalnia rodziców lub opiekunów z obowiązku pilnowania dziecka. Odpowiedzialność za swoje dzieci zawsze ponoszą rodzice.

Ryzyko utonięcia

Spożycie alkoholu lub narkotyków zwiększa ryzyko utonięcia. Osoby, które korzystały z tych używek, powinny się trzymać z dala od wody, dopóki nie wytrzeźwieją.  

Również niektóre choroby mogą przyczynić się do utonięć. Zwłaszcza takie, które powodują nagłe drgawki, zawroty głowy czy utratę przytomności. Są to na przykład: padaczka, cukrzyca, choroby serca i ucha. Osoby z takimi problemami powinny mieć świadomość niebezpieczeństwa i kąpać się w towarzystwie.

Przyczyną utonięcia może być też niepełnosprawność. Dlatego osoby z niepełnosprawnością powinny być nadzorowane podczas kąpieli.

Co robić, żeby nie utonąć

• Na łódkach czy kajakach zawsze miej na sobie zapiętą kamizelkę ratunkową.
• Korzystaj jedynie z pewnego i sprawnego sprzętu pływającego.
• Naucz się pływać. Nigdy nie jest za późno, żeby zacząć.
• Jeśli umiesz pływać, trenuj regularnie, żeby udoskonalić technikę.
• Naucz się podstaw ratowania życia.
• Kąp się tylko w miejscach oznaczonych, pod nadzorem ratowników.
• Przestrzegaj regulaminu kąpieliska, na którym wypoczywasz. Zorientuj się, gdzie jest stanowisko ratownika oraz punkt pierwszej pomocy.
• Nigdy nie pływaj po spożyciu alkoholu lub narkotyków.
• Nie pływaj na czczo lub bezpośrednio po posiłku.
• Nie pływaj w wodzie o temperaturze poniżej 14 stopni Celsjusza.
• Nie skacz, ani nie nurkuj w niezbadanych wodach.
• Po opalaniu wchodź do wody powoli.
• Rozłóż w wannie i pod prysznicem matę antypoślizgową, aby zapobiec upadkowi.

Przed urlopem wpisz do telefonu numer ratunkowy nad wodą 601 100 100 oraz numer alarmowy 112. W sytuacji zagrożenia mogą okazać się bezcenne. W razie wypadku zadzwoń, podając miejsce zdarzenia, opisując sytuację, stan osób poszkodowanych i ich liczbę.

Flagi które ostrzegają plażowiczów

Na strzeżonych plażach czasami pojawiają się flagi, które dostarczają informacji o bezpieczeństwie kąpieli. Jeśli nie wiesz, czy możesz wejść do wody, sprawdź, jaki kolor flagi wywiesili ratownicy.

• Biała lub zielona flaga oznaczają, że można się kąpać.
• Czerwona lub czarna flaga oznaczają zakaz kąpieli.
• Żółta flaga nakazuje być ostrożnym, a zwłaszcza uważać na dzieci i osoby z niepełnosprawnością.
• Fioletowa flaga ostrzega przed zwierzętami morskimi, jak np. meduzy.
• Błękitna flaga jest znakiem jakości i wysokich standardów kąpieliska.

Brak flagi oznacza, że nie ma dyżuru ratowników.

Podczas rejsu łódką pamiętać o:

Przed wypłynięciem w jezioro lub w morze sprawdź raport pogodowy. Załóż też kamizelkę ratunkową.

Podczas jazdy łodzią:

• Wybierz miejsce, które zapewni równowagę łódki (nie przechyli jej nadmiernie w jedną stronę).
• Nie przekraczaj limitu pasażerów łodzi lub limitu wagi.
• Nie chodź po łodzi, jeśli to nie jest konieczne.
• Nie pij alkoholu.

Jeśli wpadniesz do wody, pozostań jak najbliżej łodzi. Jeśli do wody wpadnie ktoś inny, spróbuj podać mu rękę, jednocześnie trzymając się czegoś – żeby nie dać się wciągnąć pod łódź.

kamizelki ratunkowe

Przebywając na łodzi czy w kajaku, każdy powinien mieć na sobie kamizelkę ratunkową. Zarówno dorośli, jak i dzieci. Kamizelka dziecka powinna mieć odpowiedni rozmiar i być dostosowana do jego wagi. Istnieją różne rodzaje kamizelek. Jeśli nie potrafisz pływać, noś kamizelkę z kołnierzykiem. Wtedy w razie wpadnięcia do wody zostaniesz odwrócony na plecy.

Zanim wypłyniesz z dzieckiem pierwszy raz, wytłumacz mu, po co jest kamizelka i w jaki sposób chroni przed utonięciem. Nich ją założy i w wodzie sprawdzi, jak działa. Wtedy w razie wypadku zachowa spokój.

Kamizelka powinna być żółta, pomarańczowa lub czerwona. Ważne jest, aby kamizelka dla dzieci była oznaczona znakiem CE. Pamiętaj, że kamizelki ratunkowe mogą się starzeć i stać się zawodne. Po kilku latach mogą nawet stać się niebezpieczne. Jeśli nie masz pewności czy miejsce, do którego jedziesz, zapewnia kamizelki – zaopatrz się w swoje.

Pierwsza pomoc tonącemu

Jedną z najczęstszych przyczyn zgonów w okresie wakacyjnym jest utonięcie. Co zrobić, kiedy na naszych oczach ktoś tonie?

W akcji ratunkowej tonącemu najbardziej kluczową rzeczą jest czas. Trzeba szybko zareagować, żeby okres niedotlenienia u takiej osoby był jak najkrótszy.

Gdy zauważysz, że ktoś tonie

• wezwij pomoc, dzwoniąc na numer alarmowy 112
• oceń sytuację i wybierz najbezpieczniejszą metodę akcji ratunkowej
• rzuć tonącemu przedmiot umożliwiający utrzymanie się na wodzie, np. gumową piłkę, materac, koło, kij, w ostateczności nawet ubranie
• jeśli potrafisz, idź lub płyń tonącemu na ratunek, zabierając ze sobą przedmiot ułatwiający utrzymywanie się na wodzie
• podpłyń do tonącego od tyłu, by uniemożliwić mu chwyty, które mogłyby ograniczyć Twoje ruchy
• na pierwszym miejscu stawiaj zawsze swoje bezpieczeństwo! Martwy ratownik nikogo już nie uratuje
• jeśli nie potrafisz ratować tonącej osoby, zapamiętaj miejsce, w którym zniknęła pod powierzchnią wody, by wskazać je ratownikom.

Jeśli nie masz pewności co do swoich umiejętności i nie czujesz się bezpiecznie – nie wchodź do wody. Nie ratuj też tonącego bez asysty innych osób.

Gdy poszkodowany jest już wyciągnięty na brzeg

Połóż go na twardym podłożu na wznak i sprawdź, czy jest przytomny – czy reaguje na głos, ból. Jeżeli nie reaguje:

• Udrożnij drogi oddechowe poszkodowanego, a następnie sprawdź, czy oddycha. Połóż jedną rękę na jego czole, a drugą pod brodą i odchyl jego głowę do tyłu. Pochyl się nad jego twarzą i spróbuj poczuć oddech. Przez 10 sekund patrz na klatkę piersiową, sprawdzając, czy się porusza.
• Jeżeli poszkodowany wciąż nie oddycha – zrób 5 wdechów przez maseczkę lub inne zabezpieczenie, a potem rozpocznij uciskanie klatki piersiowej. Wykonaj 30 mocnych uciśnięć – połóż splecione obie dłonie na środku klatki piersiowej i uciskaj nadgarstkami na głębokość 5-6 cm.
• Wykonaj 2 wdechy i powtórz 30 uciśnięć klatki piersiowej.

Z dróg pokarmowych może ulewać się treść pokarmowa. Obróć wtedy poszkodowanego na bok – z utrzymaniem głowy też na boku.

Czynności ratunkowe kontynuuj do przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego.

Użądlenia, ukąszenia i ukłucia owadów

Zwykle użądlenie jest niegroźne i powoduje jedynie zaczerwienienie, ból lub pieczenie. W skrajnych przypadkach może doprowadzić do wstrząsu anafilaktycznego.

Postępowanie po użądleniu

Na ogół kiedy użądli nas owad, pomoc medyczna nie jest potrzebna. Możesz jednak zastosować środki redukujące objawy, zwłaszcza w przypadku użądlenia w miejscu wrażliwym, np. okolicach oczu. Natomiast jeżeli użądlenie nastąpiło w jamie ustnej lub gardłowej, co zdarza się niezwykle rzadko, trzeba przewieźć poszkodowanego do szpitala. Mogą bowiem zostać zablokowane drogi oddechowe.

Pierwsza pomoc w przypadku użądlenia:

• przetrzyj miejsce użądlenia środkiem dezynfekującym
• jeśli użądliła pszczoła, jak najszybciej usuń żądło – podważ je paznokciem lub końcem szpilki
• zdejmij biżuterię z okolic użądlenia
• zabierz osobę użądloną ze słońca
• osoba użądlona powinna położyć się i nie chodzić
• nie pozostawiaj osoby użądlonej samej.
• podać środek przeciwbólowy i uspokajający

• podać leki przeciwzapalne (np. aspirynę) lub preparaty odczulające (np. wapno musujące, leki antyhistaminowe)
• miejsce użądlenia obłożyć zimnym kompresem z kwaśnej wody
• miejsce użądlenia posmarować kremem antyseptycznym
• miejsce użądlenia przetrzeć octem, plastrem cebuli, rabarbaru lub korzeniem pietruszki
• użądloną kończynę unieść do góry, żeby zmniejszyć obrzęk.

Unikanie użądlenia

Żeby zapobiec użądleniu, unikaj kontaktu z owadami:

• nie przebywaj w pobliżu pasiek
• nie przebywaj w pobliżu kwitnących roślin i dojrzałych, opadłych na ziemię owoców
• nie jedz słodkich posiłków na świeżym powietrzu
• sprawdzaj, czy we wcześniej otwartych puszkach i butelkach nie ma owada
• nie chodź boso po łąkach – pszczoły lubią koniczynę, a wiele os buduje gniazda położone na ziemi lub tuż pod jej powierzchnią
• nie używaj mocno perfumowanych kremów, dezodorantów, szamponów, płynów po goleniu, które drażnią osy
• unikaj wzorzystej, jaskrawej i lejącej się odzieży
• szczelnie zamykaj kubły z odpadkami i resztkami żywności
• jeżeli zauważysz martwą pszczołę lub osę, przygotuj się, że w pobliżu znajdują się inne, żywe
• bądź ostrożny przy pracy w ogrodzie, okryj się na tyle szczelnie, na ile to możliwe
• unikaj miejsc karmienia zwierząt – rozsypane resztki karmy przyciągają osy i pszczoły
• nie potrząsaj konarami drzew, ani nie ruszaj opadłych drobnych gałęzi – tam osy budują swoje gniazda.

https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/

https://policja.pl/pol/aktualnosci/232807,Wakacyjne-ABC-bezpieczenstwa.html

Opracowała Ewa Wasiak